منابع آب زیرزمینی در کشور از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۷۳ به حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۹۹ کاهش یافته و سرانه آب تجدیدپذیر نیز در چهار دهه اخیر یک‌سوم شده است.

حدود ۵۲ درصد زمین‌های زراعی کشور، آبی است و ۹۱ درصد محصولات زراعی برداشت شده متعلق به اراضی با کشت آبی و ۸۵ درصد باغات بارور و غیربارور نیز آبی است.

بررسی‌های اعلام شده از سوی نهادهای مسوول نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز با عمق بیش از ۳۰ متر در کشور وجود دارد.

بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی، بارش در پاییز امسال ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از میزان نرمال و هم‌چنین کمتر از سال قبل است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ خشک‌ترین سال آبی در ۵۳ سال گذشته است.

تولید محصولات آب‌بر، وجود چاه‌های غیرمجاز متعدد، عدم توسعه استفاده از روش‌های صحیح آبیاری، نبود متولی واحد در امر برنامه‌ریزی و مقابله با خشکسالی، فقدان برنامه ملی مشخص برای استفاده از منابع طبیعی در کشور از جمله چالش‌های تشدید خشکسالی است.

انسجام سیاست و هماهنگی بین بخشی، اصلاح رویه‌های حکمرانی آب، تدوین و اجرای الگوی کشت و تقویت رایزنی با کشورهای همسایه دارای حوضه آبریز مشترک و توجه به دیپلماسی آب از جمله راهکارهای برون‌رفت از بحران در این حوزه است.